Serdar Turgut: Trump ile Macron, bu aşamada Türkiye’yi karşılarına almayı göze alamadılar

HER yıl 24 Nisan’da Washington’da bir Ermeni tiyatrosu sahneye konulur. Her defasında 1915 olaylarına BaÅŸkan’ın “büyük felaket” mi yoksa Ermeni lobilerinin istediÄŸi gibi “soykırım” mı diyeceÄŸi tartışılır. Bu yılı diÄŸerlerinden daha kritik kılan birkaç boyut vardı:

1- Amerikan Kongresi’nde genelde Türkiye’ye karşı bir hava var. CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’ın korumalarının burada göstericileri dövmesiyle birlikte bu hava iki partiden üyeleri de bir araya getirdi. Ä°ki ülkenin Suriye’de karşı karşıya gelmesi, Rahip Brunson’un tutuklanması gibi geliÅŸmeler ve Türkiye’den sürekli Amerika aleyhine ağır lafların söylenmesi de Kongre’deki bu havayı ağırlaÅŸtırıyor.

2- Bölgelerinde Ermeni seçmen ağırlığı bulunan Kongre üyeleri, bir süredir bu yıl soykırım tasarısını getirmek için havanın uygun olduÄŸunu söyleyip bunun üzerinde çalışıyordu.

3- BaÅŸkan Trump, Obama’nın yapamadıklarını yapmakla övünüyor, bu yüzden Obama soykırım diyemediÄŸinden Trump bu yıl bunu söylemeyi planlıyordu.

4- Tam da 24 Nisan günü Ermenilere yakınlığıyla bilinen Fransa CumhurbaÅŸkanı Macron da Trump’la baÅŸ baÅŸa görüştü, onun da bu konuyu gündeme getirmesi bekleniyordu.

Bu faktörler bir arada deÄŸerlendirildiÄŸinde o gün Türkiye aleyhine bazı geliÅŸmelerin olmasına neredeyse kesin gözüyle bakılıyordu Washington’da.

PERDE ARKASI

Neyse ki benim endiÅŸeyle beklediÄŸim geliÅŸme bu yıl da olmadı ve yukarıda saydığım elveriÅŸli ortama raÄŸmen BaÅŸkan Trump bu yıl da 1915’i “Büyük felaket” diye anmakla yetindi. Perde arkasında nelerin olduÄŸunu anlamak, Türkiye’nin global dengelerdeki yerini ve bölgedeki olası geliÅŸmeleri kavramak açısından çok önemli.

Amerikan BaÅŸkanı Trump ile Fransa CumhurbaÅŸkanı Macron, bu aÅŸamada Türkiye’yi karşılarına almayı göze alamadılar. Nedeni de şöyle:

1- Washington’daki zirvenin ağırlıkla Ä°ran konusuna yoÄŸunlaÅŸacağı düşünülüyordu.

2- Nitekim bu da oldu. Amerika, nükleer anlaÅŸmadan çıkmak istiyor; Fransa ise “AnlaÅŸmanın kapsamını büyütelim, anlaÅŸmayı iyileÅŸtirelim”diyerek onu ikna etmeye uÄŸraşıyor.

3- Ancak aldığım bilgilere göre Amerika- Fransa zirvesinde Ä°ran konuÅŸulurken konu büyüdü ve bölgeye getirilecek büyük barış konuÅŸulmaya baÅŸlandı. Yani Suriye de gündeme geldi. Macron, Ä°ran’la nükleer anlaÅŸma iptal edilirse Suriye’de artan Ä°ran egemenliÄŸiyle mücadele edilmesi için ÅŸartların iyice ortadan kalkacağını söyledi ve Trump’tan Amerikan askerlerini çekme kararını yeniden düşünmesini istedi.

4- Bölgeye bir barışın getirilmesinin ancak Ä°ran’ın bir ÅŸekilde kontrol edilmesiyle mümkün olabileceÄŸine karar verildi. Nükleer anlaÅŸmadan çıkılmayıp ÅŸartları daha da iyileÅŸtirilir, Ä°ran’la diplomatik iliÅŸkiler koparılmazsa ve Amerikan askerleri hemen çekilmezse bölgede siyasi barış için gereken ön ÅŸartların yaratılabileceÄŸi konuÅŸuldu.

TÃœRKÄ°YE’NÄ°N ÖNEMÄ°

5- Ä°ki lider de bu süreçte Rusya ve Türkiye’nin yardımları olmazsa baÅŸarılı olabilmelerinin zor olacağında hemfikir oldular.

6- Åžu aÅŸamada Türkiye’yi rahatsız edecek yeni bir geliÅŸme olmamasına dikkat etme konusunda da anlaÅŸtılar.

7- Zirve bittikten sonra Trump, Savunma Bakanı Mattis ile bir öğle yemeÄŸi yedi ve sonra da 1915 olaylarını yine “Büyük felaket” diye tanımlayan Beyaz Saray açıklaması yapıldı.

Birçok yorumcu, koşulların lehlerine olmasına rağmen bu yıl da istediğini alamayan Ermeni lobisinin bir daha kendisini toparlamasının kolay olmayacağını söylüyor.

Sonuç olarak şu anda ortaya çıkan tablo özetle şöyle:

YAZININ TAMAMI İÇİN HABER TÜRK